|
|
|
Təməl Network Dərsləri 1
| |
| Pcmaster | Tarix: Friday, 2010-08-13, 9:08 AM | Mesaj # 1 |
|
Lieutenant colonel
Qurup: Administrators
Mesaj: 147
Etibar: 0
Vəziyyət: Offline
| Network Nədir ?
Network ən sadə mənada iki ya da daha çox cihazın xəbərləşmək, məlumat alveri etmək və qaynaqlarını paylaşmaq üçün bir-birinə bağlanmasıdır.
Bir əlaqədən bəhs etdiyimizdə iki əhəmiyyətli nöqtə olduğunu görərik. Bir əlaqə üçün iki ehtiyac vardır. Bunlardan biri fiziki əlaqə digəri isə yazılımsal əlaqədir. Yaxşı fiziki əlaqə nədir yazılımsal əlaqə nədir gəlin bir az bunları incəliyək
|
| |
|
|
| Pcmaster | Tarix: Friday, 2010-08-13, 9:09 AM | Mesaj # 2 |
|
Lieutenant colonel
Qurup: Administrators
Mesaj: 147
Etibar: 0
Vəziyyət: Offline
| Fiziki Əlaqə:
Fiziki əlaqə ilə nəzərdə tutulan adındanda aydın olacağı kimi iki cihazın fiziki olaraq bir-birinə bağlı olmasıdır. Cihazların fiziki əlaqəsinin təmin edilməsi üçün istifadə etdiyimiz bəzi cihazlar var. Nümunə vermək lazım olsa internetdə bağlanmaq üçün istifadə etdiyimiz ADSL modemlərlə xəbərləşməyi Network Interface Card(Ethernet Card) larımız sayəsində edərik. Əgər birdən çox cihazın bir-birinə bağlanması lazımdırsa işin içersine daha çox cihazın girməsi lazımdır. Bunlara nümunə vermək lazımdır isə SWITCH , HUB, ROUTER VS....
|
| |
|
|
| Pcmaster | Tarix: Friday, 2010-08-13, 9:10 AM | Mesaj # 3 |
|
Lieutenant colonel
Qurup: Administrators
Mesaj: 147
Etibar: 0
Vəziyyət: Offline
| Yazılımsal Əlaqə:
Yazılımsal əlaqə əslində network cihazlarımızın xəbərləşməsini idarə edən və gələn verilənləri decode edən ya da göndəriləcək verilənləri işləyən işlədəm sistemləri(Server 2008, Linux, Vista) və proqramlaşdırardır(P2P, veb browserlar vs). Məsələn hamımızın bildiyi P2P proqramları(əmilə); bu proqramlaşdırar sayəsində fayl paylaşmanın lokasyonlarını öz üzərində tutan bir server ilə bizim evdəki kompüterimiz bir-birləri ilə xəbərləşməkdədirlər. Bunu unutmamamız lazım, cihazlar bir-birləri ilə fiziki əlaqələri olmadığı müddətcə yazılımsal olaraq əlaqəli ola bilməzlər.
Yaxşı istəsəniz NETWORK anlayışını bir az anladıqdan sonra nə üçün network istifadə etməliyik bizə nə kimi faydaları olar bir az bu mövzu üzərində dayanaq. Bir network qurarkən istədiyimiz bəzi olmazsa olmazlar vardır. Bu olmazsa olmazlar NETWORK u qurmamızın təməl səbəbidir. Bunları belə sıralaya bilərik: • Minimum Xərc Maksimum Səmərə
• Təmin edilə bilər Təhlükəsizlik Və Daxilolma/müraciət
• Dağıt/paylana bilər Strukturlar Və Sinxronizasiya
|
| |
|
|
| Pcmaster | Tarix: Friday, 2010-08-13, 9:11 AM | Mesaj # 4 |
|
Lieutenant colonel
Qurup: Administrators
Mesaj: 147
Etibar: 0
Vəziyyət: Offline
| Minimum Xərc Maksimum Səmərə:
Xülyasınınkı sizin bir əmlak şirkətiniz var. Şirkətinizdə satmağa çalışdığınız əmlaklarla əlaqədar printer çıxışları almanıq lazım olmaqda. Çıxdı al/götürməsi lazım olan istifadəçi ədədiniz 21 ikən sizin yalnız 3 printerınız olmaqda/var. Bu vəziyyətdə önünüzdə iki variant var. Ya 18 printer daha almanıq lazım ya da çox daha aşağı bir xərclə bir network qurub bu 3 printer ı 21 istifadəçi arasında paylaşdırmanız lazım. Digər bir deyişlə bu 3 printer a 21 istifadəçidə çatıb çıxdı ala bilməsi lazım. İşdə burada minimum xərc və maksimum məhsuldarlıq vardır. Bu yalnız çox sadə bir nümunə, bunu bənzər milyonlarla nümunə verilə bilər.
|
| |
|
|
| Pcmaster | Tarix: Friday, 2010-08-13, 9:11 AM | Mesaj # 5 |
|
Lieutenant colonel
Qurup: Administrators
Mesaj: 147
Etibar: 0
Vəziyyət: Offline
| Sağlanabilir Güvenlik Ve Erişim:
Bu gün kişisel kullanıcılarında, büyük şirketlerinde en büyük sorunlarından biri veri güvenliğidir. Veri güvenliği dendiğinde akla yazılımsal veri güvenliğinden Network güvenliğine kadar bir sürü şey gelmektedir. Elbetteki bizim konumuz networkler. Network güvenliği dendiğinde karşımıza genelleme yapabileceğimiz iki tip çıkmakta. Bunlardan birincisi network ümüzde bulunan verilerin ve kaynakların kullanımı ile ilgili olan güvenliktir. Mesela bir x dosyası var diyelim. Network ümüzde bu x dosyasına kim erişebilir, bu dosyaya erişen kişilerin hangi hakları olabilir vs.. gibi bir sürü güvenlik sorgusunun tanımlanması gerekiyor. İkincisi ise dışarıdan network ümüze gelebilecek zararlı eylemlere karşı alınan güvenlik. Bu ikinci tip güvenlikte ise işin içine yazılımsal firewall lar, antivirus yazılımları, yazılımsal intrusion detection sistemlerinden tutunda, bu sistemlerin donanımsal olanlarına kadar bir sürü güvenlik ekipmanı çıkmakta. Temel güvenlik kaygılarını tanımladıktan sonra gelelim Sağlanabilir Güvenlik Ve Erişim ile kastedilen nedir? Burada kastedilmek istenen Sağlanabilir güvenliğin erişimi engellememesidir. Örnek vermek gerekirse siz Network ünüzdeki dataları tamamen IPSEC gibi yada herhangi bir şifreleme sistemi ile güvenli şekilde iletimlerini sağlayabilirsiniz. Yanlız şifreleme kullanmanız demek göndereceğiniz dataların boyutunun büyümesi anlamına gelmektedir. 20 mb bir data şifrelendikten sonra 20 mb ın üzerinde bir alan kaplayacaktır. Bu artış ilk başta göze batmayacak kadar ufak olabilir ama network ünüzden terabyte larca datanın iletilmesi gerekiyorsa bu ciddi sorun olmaya başlar.
|
| |
|
|
| Pcmaster | Tarix: Friday, 2010-08-13, 9:12 AM | Mesaj # 6 |
|
Lieutenant colonel
Qurup: Administrators
Mesaj: 147
Etibar: 0
Vəziyyət: Offline
| Paylana bilər Strukturlar Və Sinxronizasiya:
Networklerin ən böyük üstünlüklərindən biridə qaynaqlarınızı dağıt/paylaya bilməniz, iş yükünüzü bölə bilmənizdir. Nümunə vermək lazım olsa, düşünün ki bir araşdırma şirkətində işlə/çalışırsınız. Bu şirkət nükler enerji mövzularında araşdırma edir və şirkətinizin fərqli lokasyonlarda onlarla laboratoriyaları olmaqda/var. Şirkətinizin etdiyi araşdırmaların similasyonlarını etməsi üçün çox çox prosessor gücü və RAM tələb edən əməliyyatları gerçeklemesi lazım. Belə bir vəziyyətdə nə edə bilərsiniz? Əgər şirkətinizin qaynaqları varsa bir super kompüter satın ala bilərsiniz. Ya da onlarla laboratoriyanızda dayanan üzərində çox az əməliyyat edilən və istifadə edilə bilər qaynaqları olan kompüterləri bir network e daxil edib, hamısını paralel işlədərək super bir kompüterə sahib ola bilərsiniz. Bunu anlamanız üçün bir az daha açmaq istəyirəm. Deyək ki sizin 4 kompüteriniz var. Siz quracağınız network və proqramlar sayəsində edəcəyiniz əməliyyatı bu kompüterlərə bölər və prosessorlarına göndərərsiniz. Bu vəziyyətdə sanki sizin 4 prosessora sahib güclü bir maşınınız varmış kimi əməliyyatlarınız gerçəklənəcək( Əlbəttə tam mənasıyla 4 prosessorlu bir serveriniz varmış kimi bir performans təmin etməyəcəkdir) . Network nədir nə deyil, niyə/səbəb kuruluru anladıqdan sonra network tiplərinə göz ata bilərik. Ümumiləşdirmə etsək iki növ network tipi vardır. Bunlardan biri P2P(workgroup) network digəri isə Server Basa network növ.
|
| |
|
|
| Pcmaster | Tarix: Friday, 2010-08-13, 9:13 AM | Mesaj # 7 |
|
Lieutenant colonel
Qurup: Administrators
Mesaj: 147
Etibar: 0
Vəziyyət: Offline
| Peer To Peer Networkler:
• P2P networklerde hər hansı bir admin yoxdur. Bütün maşınlar vəziyyətə görə həm client həm server xüsusiyyəti daşıyar. Nümunə vermək lazım olsa iki ədəd/adət Windows XP maşınımızın olduğunu düşünün. Bu maşınlardan birinə A digərinə B maşını deyək. A maşınındakı bir mp3 faylının B maşını tərəfindən istəndiyini düşünək. Bu vəziyyətdə A maşını server B maşını isə client vəzifəsini boynuna götürər bunun tam tərsi bir vəziyyətdə isə B maşını server ikən A maşını clietn ola bilər.
• Bu network tipinin digər adıda Microsoft Arxitekturasında workgroup dövr. Ümumiyyətlə 10 ya da daha az kompüterin bir-birləri ilə qarlılıqlı təsiri nəticəs(n)i meydana gələr.
• Bu tip networkler Server Based Networkler kimi devasal ölçülərə gələ bilməzlər digər bir deyişlə böyüklükləri məhdud və sabitdir
• Dizaynı asan və rahat olmasına qarşı, edilən əməliyyatlarda məsuliyyətin böyük hissəs(n)i istifadəçilərə düşər . Buna görə istifadəçilərin yaxşı bir network məlumatına sahib olmaları lazımdır.
|
| |
|
|
| Pcmaster | Tarix: Friday, 2010-08-13, 9:14 AM | Mesaj # 8 |
|
Lieutenant colonel
Qurup: Administrators
Mesaj: 147
Etibar: 0
Vəziyyət: Offline
| Server Based Networkler:
• Bu gün istifadə etdiyimiz networklerin az qala/haradasa hamısı server baseddir.
• Bu network tipində mərkəzi rəhbərlik vardır. Vəzifələr müəyyən istifadəçilərə və maşınlara bölünər. Sistemdə hər vəzifə üçün bir admin təyin oluna bilərkən hər şeyə səlahiyyəti olan bir forest admin də təyin oluna bilər.
• Networkde iştirak edəcək kompüter sayında hər hansı bir məhdudlaşdırma yoxdur.
• Networkteki bütün hadisələr təqib edilə bilər. Networkteki bütün obyektlərin(istifadəçilər, printerlar, kompüterlər, tətbiq olunacaq policyler vs...) xüsusiyyətləri bir database faylında tutular(microsoft sistemlərində qlobal catalog)
• Mərkəzi rəhbərlik və təhlükəsizlik vardır. Network tipləri haqqında ümumi məlumatlar verdikdən sonra networklerimizi ölçülərinə görə necə qruplaşdırırıq bunu inceliyelim. Networklerimizi ölçülərinə görə qruplarkən qarşımıza SCOPE deyə bir anlayış çıxmaqda. Yaxşı nədir bu SCOPE? SCOPE un söz mənas(n)ı əhatə, sahə, faliyet sahəs(n)idir. Network scope u networkümüzü böyüklüyünə və necə idarə olunacağına görə ayırt edən meyardır. Bir SCOPE network haqqında bir çox şeyi ifadə edər. Bunların arasında networkteki istifadəçi sayından tutunda , network ün necə dizayn edildiyi, hansı məqsəddə istifadə ediləcəyi və nə növ cihazların istifadə ediləcəyidə daxildir.
|
| |
|
|
| Pcmaster | Tarix: Friday, 2010-08-13, 9:14 AM | Mesaj # 9 |
|
Lieutenant colonel
Qurup: Administrators
Mesaj: 147
Etibar: 0
Vəziyyət: Offline
| LAN(Local Area Network):
LAN dedindiyində ağılımıza gələn ilk şey lokasyon olmalıdır. LAN deyilən networkler bir neçə kompüterdən başlayıb yüzlərlə kompüterlərə qədər çıxa bilər. LAN networkleri təyin edən əsl ünsürlər networkteki kompüterlərin ya çox yaxın lokasyonda olmaları ya da bir-birlərinə çox sürətli bir network infrastrukturu ilə bağlı olmalarıdır. Məsələn Mədəniyyət Universitetindəki network bir LAN networküdür. Kompüterlər eyni lokasyondadır.
|
| |
|
|
| Pcmaster | Tarix: Friday, 2010-08-13, 9:15 AM | Mesaj # 10 |
|
Lieutenant colonel
Qurup: Administrators
Mesaj: 147
Etibar: 0
Vəziyyət: Offline
| WAN(Wide Area Network):
WAN networkler fərqli lokasyonlarda olan və LAN a görə bir-birinə daha yavaş bir network infrastrukturu ilə bağlı olan kompüterlər üçün istifadə edilən bir anlayışdır. Tibbki LAN networklerindeki kimi WAN Networklerinde də sürət və lokasyon təyin edici ünsürlərdir.
LAN ilə WAN anlayışları əslində bir-birinə çox yaxın anlayışlardır. Bu anlayışları başqa şəkillərdə də təyin etməyə və izah etməyə çalışaq. LAN networklerin də network əlaqəsini təmin edərkən arada 2. bir quruluş yoxdur. Nümunə vermək lazım olsa iki bina arasına sürətli bir network qursaq və bu network infrastrukturu üçün hər hansı başqa bir firmadan(operatordan məsələn Türk Telekom) xidmət almazsaq bu şəbəkə LANDİR. Başqa bir nümunə daha verək; deyək ki biri İstanbulda digəri isə London da olmaq üzrə iki şöbəmiz var. Bu şöbələri bir networkte yığa bilərik ancaq bu network xidmətində həm İngiltərədəki bir xidmət təmin edicisi həm də Türkiyədəki Türk Telekom dövrəyə girər, bu şərtlər altında bu şəbəkə bir WAN şəbəkəsidir. WAN şəbəkəsinə verilə biləcək ən yaxşı nümunə internetdir. İnternet te milyonlarla kompüter bir-birləri ilə xəbərləşə bilər və eyni network e daxil olarlar. Ancaq həm lokasyonları fərqlidir həm də bu network 2. bir firmadan yəni bir operatordan xidmət almaqdadır. Bu şərtdə bu network yəni internet Dünyadakı ən böyük WANDİR.
|
| |
|
|
|
|
 |
 |
Friday, 2024-04-19, 11:56 AM
Welcome Guest |
|
 |
|
